Porady dla pacjentów
Zachęcam Państwa do zapoznania się poniższymi artykułami. Przyczyną ich pisania jest moje ponad 25-letnie doświadczenie w leczeniu niepłodności, z czego 20 lat to leczenie metodą zapłodnienia in vitro.
Nie chodzi tu tylko o doświadczenie merytoryczne. Te lata pokazały mi jakie wątpliwości, nastroje i problemy występują u par leczących się z powodu niepłodności. Szereg mitów, opaczna interpretacja słów lekarza, bezgraniczna wiara w informacje internetowe są powodem frustracji już z pierwszych niepowodzeń. Również tych naturalnych.
Znam nastawienie pacjentów i wiem, że zdecydowana większość, absolutnie nie z ich winy, podchodzi do leczenia niepłodności na zasadzie złotej recepty za określoną cenę. To, co moim zdaniem najbardziej dokucza pacjentom to brak wiedzy, zrozumienia diagnostyki i leczenia niepłodności.
Często po poświęceniu godziny, a czasem więcej, na wyjaśnienia dlaczego się nie udaje, pacjenci mówią „ale nikt nam tego nie wyjaśniał”. Stąd też decyzja, aby na naszej stronie zamieszczać artykuły, które będą wyjaśniały to czego “nikt wcześniej nie wyjaśnił”.
Jeżeli pewne kwestie są dla Państwa niejasne, budzą wątpliwości, czy wręcz nie zgadzacie się z ich treścią, chętnie wszystko wyjaśnimy – wątpliwości należy kierować na adres invitro@polmedis.pl.
Mogą Państwo również pisać, jakie kwestie powinny zostać przedstawione. Proszę jednak pamiętać, że celem nie jest ocena konkretnych sytuacji pacjentów, ich wyników badań czy analiza dotychczasowego leczenia, ale wątpliwości wynikające z zamieszczonych artykułów albo własne uwagi.
Z wyrazami szacunku,
Kierownik Ośrodka Polmedis
Artur Polak
Badanie drożności jajowodów metodą HyCoSy
Badanie drożności jajowodów metodą HyCoSy
HyCoSy, a więc histerosalpingosonografia to nowoczesna metoda badania narządów rodnych kobiety. Badanie wykonuje się za pomocą sondy ultrasonograficznej oraz soli fizjologicznej. Pozwala ono na zobrazowanie stanu jamy macicy i drożności jajowodów. To doskonała alternatywa dla klasycznej histerosalpingografii, w szczególności dla kobiet, które są uczulone na jodowe środki kontrastowe.
HyCoSy – co to za badanie?
Histerosalpingosonografia to w zasadzie połączenie tradycyjnej histerosalpingografii z przezpochwową diagnostyką ultrasonograficzną. Największą zaletą tego badania drożności jajowodów jest niewielka inwazyjność i brak narażenia pacjentki na szkodliwe promieniowanie. W tym przypadku wykorzystywane są środki kontrastowe, które nie zawierają jodu.
Przez pochwę do macicy aplikowany jest roztwór soli fizjologicznej bądź D-galaktozy. Potem wprowadza się do niej głowicę ultrasonografu i obserwuje przepływ przez jamę macicy oraz jajowody. Ponadto można jednocześnie wykonać badanie dopplerowskie w celu zobrazowania dynamiki przepływu.
Na czym polega badanie drożności jajowodów metodą HyCoSy?
Badanie HyCoSy wykonuje się przede wszystkim w diagnostyce niepłodności. Często wynika ona z istnienia mechanicznej blokady przejścia komórki jajowej do macicy przez jajowody bądź z niemożności implantacji w macicy o zaburzonej budowie.
Kontrast, który w czasie badania wypełnia narządy rodne kobiety układa się w jego kształt, obrazując dokładnie wszelkie nieprawidłowości. W sytuacji, gdy jajowody są niedrożne, środek cieniujący nie przepływa przez nie do jamy otrzewnej. Ponadto w tym przypadku można zobrazować jajniki, tak samo jak podczas tradycyjnego badania ultrasonograficznego.
Niekiedy histerosalpingosonografia ma również działanie terapeutyczne, gdyż płyn pod ciśnieniem udrażnia jajowody i otwiera drogę komórce jajowej do zapłodnienia.
Kiedy należy wykonać badanie drożności jajowodów metodą HyCoSy?
Histerosalpingosonografia ultrasonograficzna to badanie stosowane jako alternatywa dla klasycznej histerosalpingografii z użyciem radiologicznych środków kontrastowych.
Badanie drożności jajowodów często wykonuje się je jako jedno z pierwszych badań podczas poszukiwania przyczyn niepłodności u kobiet.
Okazuje się, że przyczyną niepłodności bywa niekiedy wielokrotne, przewlekłe zapalenie przydatków. Wszystko to na wskutek tworzenia się tzw. zrostów pozapalnych. To nic innego jak blizny łącznotkankowe, które stanowią próbę naprawy przez organizm uszkodzeń wyrządzonych przez zapalenie. Niestety na ogół tkanka nie jest już w takiej formie jak przed chorobą. Bardzo często są to pasma włóknistej tkanki łącznej, które upośledzają drożność i ruchomość jajowodów. Wówczas komórka jajowa nie może przedostać się z jajnika do bańki jajowodu, a dalej do macicy. Z oczywistych względów nie może więc dojść do zapłodnienia.
Inną chorobą, która prowadzi do powstawania takich zrostów jest endometrioza.
Na skutek nieznanego mechanizmu fragmenty błony śluzowej jamy macicy przedostają się na zewnątrz, a więc do jamy brzusznej, gdzie osiadają na różnych narządach. Podlegają przy tym rytmowi miesięcznemu, czyli krwawią tak samo jak normalna błona śluzowa macicy. Wydobywają się w ten sposób krew drażni tkanki i powoduje miejscowy stan zapalny, co również kończy się powstawaniem zrostów. Niekiedy blizny dookoła narządów rodnych powstają także na skutek zabiegów operacyjnych przeprowadzanych w jamie brzusznej czy miednicy.
Badanie HyCoSy a diagnostyka wrodzonych wad macicy
W praktyce wrodzone wady macicy powstają jeszcze w czasie życia płodowego, jako zaburzenie rozwoju przewodów Müllera, ich scalania oraz kanalizacji. Brak czy niedorozwój jednego z dwóch przewodów prowadzi do powstania tzw. macicy jednorożnej. Wyróżnia się przy tym cztery rodzaje macicy jednorożnej:
– z rogiem bez jamy,
– z komunikującą się ze światłem macicy jamą rogu szczątkowego,
– bez rogu szczątkowego,
– z jamą rogu szczątkowego, ale bez połączenia z jamą macicy.
Jeśli nie dojdzie do połączenia się dwóch przewodów powstaje tzw. macica podwójna. Nieprawidłowe połączenie kanałów powoduje powstanie macicy łukowatej, dwurożnej bądź przegrody macicy. Przegroda ta to skutek braku zaniku przyśrodkowych ścian kanałów po połączeniu się.
Wszystkie omówione typy patologicznych zmian łączy oczywiście spadek możliwości kobiety na donoszenie ciąż.
Zalety HyCoSy
Ponadto w macicy, która ma zaburzony kształt często pojawiają się zaburzenia kurczliwości, które są powszechną przyczyną przedwczesnych porodów czy poronień. Macice z wadami rozwojowymi są gorzej ukrwione, co także wpływa na rozwój ciąży. Dzięki badaniu HyCoSy możliwe jest zobrazowanie patologii, które mają miejsce w pierwotnie zdrowej macicy. W ten sposób można między innymi ujawnić zrosty śródmaciczne, które tak samo jak wspomniane przegrody, utrudniają implantację w ściany macicy zapłodnionej już komórki jajowej. Powstają one podobne jak inne zrosty, a więc na skutek zapalenia lub po łyżeczkowaniu jamy macicy.
Jeszcze inną przyczyną niepowodzeń położniczych są mięśniaki. To zmiany łagodne, które wywodzą się z mięśniówki macicy. Kiedy są duże i liczne stanowią zagrożenie dla ciąży.
Badanie HyCoSy – jak przebiega?
Badanie HyCoSy powinno być przeprowadzone w pierwszej fazie cyklu, po krwawieniu miesiączkowym. Najlepiej wykonać je w okolicach 7-10. dnia cyklu.
W niektórych sytuacjach sięga się po antybiotyk na 5 dni przed badaniem HyCoSy, aby ochronić organizm przed drobnoustrojami, które mogą wniknąć do macicy wraz z płynem. Ponadto zaraz przed badaniem należy opróżnić pęcherz moczowy.
W czasie histerosalpingosonografii do pochwy wprowadzany jest wziernik, a przez niego cewnik do podawania kontrastu. Na około godzinę przed badaniem pacjentce podawany jest lek przeciwbólowy. Potem do pochwy wkłada się głowicę USG i wykonuje badanie. Całość trwa do kilkunastu minut.
Na końcu warto sięgnąć po podpaskę, gdyż z narządów rodnych przez jakiś czas może się wydobywać środek cieniujący. Oprócz tego nie istnieją jednak żadne szczególne wskazania, jak należy się zachować po zabiegu. Od razu można wrócić do normalnej aktywności. Ponadto przeciwwskazaniem do wykonania badania jest ostry stan zapalny narządów rodnych.